جان لاک؛ مناقشه های استعمار و اخلاق سرمایه داری

جان لاک؛ مناقشه های استعمار و اخلاق سرمایه داری دکتر فرشاد شریعت تاریخ دریافت: 08/10/86 تاریخ پذیرش: 27/02/87 چکیده این مقاله با بررسی فصل پنجم از رسالۀ دوم حکومت بر آن است که نشان دهد که چرا و چگونه این فصل از دو رسالۀ حکومت محور اصلی لیبرالیسم اقتصادی در نظام سرمایه داری است. به عبارت دیگر، لاک در این فصل ضمن بحث از مالکیت کار با ارائۀ یک توجیه اخلاقی از تصرف اراضی در مستعمرات آفریقایی ضمن پایان دادن به مناقشات استعمار راهکاری را پیش روی سیاست گذاران انگلیسی قرن هفدهم قرار داد که انگلستان را از سقوط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی رهایی بخشید. به عبارت دیگر، لاک در تلاش است تا با ایجاد راهکاری عقلانی و نسبتاً اخلاقی، نشان دهد که اولاً، چگونه و چرا وسعت مستعمرات در آمریکای شمالی به لحاظ اخلاقی مجاز و ثانیاً با توجه به نفوذ رقبای اروپایی عملیاتی و عقلانی است. این بررسی ضمن تجزیه و تحلیل این مناقشه ها و نیز بحران های اقتصادی انگلستان در تلاش است تا منطق درونی نظریۀ اقتصادی لاک را با توجه به رویکردی که سنت شکنان نظریۀ اخلاقی لاک در دهه های اواخر قرن بیستم ارائه کرده اند، کشف و تفسیر کند.